Konijnen - Hooi (en waarom dat geen hoofdvoeding mag zijn!)

Hooi wordt veelal gezien als het belangrijkste voer voor konijnen. Maar liefst 80% van het konijnendieet zou uit hooi moeten bestaan. Er zijn verschillende redenen waarom hooi zo van belang zou zijn voor konijnen: het bevat veel ruwe vezels (en dat is belangrijk voor de spijsvertering en de darmen) en het zorgt voor slijtage van het gebit, aangezien de tanden constant doorgroeien. Ook zijn er de voordelen dat hooi lang goed blijft en gemakkelijk te verkrijgen is. Toch zijn er vele konijnen die hooi niet graag eten: hoe komt dat?
​
Als we kijken naar de spijsvertering en het gebitsmechanisme van het tamme konijn, dan is het eigenlijk niet heel logisch om zo veel hooi te voeren. Wilde konijnen voeden zich met een diversiteit aan grassen, wilde kruiden, takken, bladeren, zaden, enzovoorts. Ze eten dus heel divers en vochtrijke voeding. Hooi bevat maar een enkele soort grassen. Konijnen kunnen hierdoor niet goed meer selecteren en foerageren. Het is ook (erg) droog. Hooi is voor hen daarom onaantrekkelijk; het staat te ver verwijderd van hun natuurlijk dieet. Maar er zijn meer redenen waarom hooi niet gezien mag worden als hoofdvoeding. 

Waarom hooi geen hoofdvoeding mag zijn

Hooi bestaat uit (meestal) gedroogde grassen en bevat nog maar heel weinig vocht (8-10%). Konijnen hebben juist vochtrijke voeding nodig voor de spijsvertering en het calciummetabolisme. Konijnen die te weinig vocht binnen krijgen, lopen namelijk het risico op het ontwikkelen van onder andere nier- of blaasstenen en blaasgruis. Dit risico neemt niet af door enkel vers water aan te bieden, omdat konijnen van nature gewend zijn om veel vocht via de voeding op te nemen. Ze hebben dus een lage dorstprikkel en zullen hierdoor niet voldoende drinken.

De structuur van hooi is ook anders dan van bijvoorbeeld vers gras. Een hooispriet is een stuk taaier, waardoor konijnen er veel langer op moeten malen. Dit betekent dat het gebit veel zwaarder wordt belast (meer verticale belasting) en dit kan leiden tot gebitsproblemen zoals kaakwortelontstekingen, abcessen, enzovoorts. Ook leidt het (overmatig) eten van hooi tot een verhoogd risico op ontwikkeling van parodontitis (tandvleesontsteking).

Tijdens het drogingsproces van hooi gaan vele voedingsstoffen verloren en hoe langer het hooi blijft ‘rusten’, hoe meer voedingsstoffen verloren gaan. Als konijnen grotendeels gevoerd worden met hooi, betekent dit dat ze vroeg of laat tekorten gaan oplopen. Brokken of ander droogvoer vullen dit onvoldoende aan (zie blog). 

Een andere reden waarom hooi geen hoofdvoeding mag zijn, heeft te maken met het natuurlijk gedrag van konijnen. Konijnen zijn een groot deel van hun tijd bezig met foerageren (zoeken naar voedsel). Dit is een uiterst belangrijke bezigheid voor ze. Hooi bevredigt deze behoefte onvoldoende wat leidt tot frustratie en stress.

​Wanneer voer je wel hooi?

Konijnen die onbeperkt en gevarieerd weide en/of bladgroenten te eten krijgen, zullen niet of nauwelijks van het hooi eten. In de wintermaanden kan het wel raadzaam zijn om hooi als voeding erbij te geven, omdat bepaalde bladgroenten dan gemakkelijk kapot kan vriezen. Dan is het van belang om altijd hooi aan te bieden zodat konijnen ten alle tijden iets kunnen eten. Ook kan hooi aangeboden worden wanneer een konijn nog geen groenvoer gewend is. Groenvoer moet altijd opgebouwd worden en zal in het begin nog niet in onbeperkte hoeveelheid aanwezig zijn, maar een konijn moet wel altijd iets kunnen eten. Hooi is dan het meest veilige om in onbeperkte hoeveelheid aan te bieden terwijl het groenvoer wordt opgebouwd.

Bronnen
Tierhaltseminar ‘Fütterung Kaninchen’ door D. Ruf (https://elopage.com/s/dianaruf)
Tierhaltseminar ‘Kaninchen: Zähne’ door D. Ruf (https://elopage.com/s/dianaruf)
Kaninchen wurde wiese kaufen dieet wilde konijn https://kaninchenwuerdenwiesekaufen.blogspot.com/2021/06/qualitat-und-quantitat-2.html
Böhmer, C.; Böhmer, E. (2017): Shape Variation in the Craniomandibular System and Prevalence of Dental Problems in Domestic Rabbits: A Case Study in Evolutionary Veterinary Science
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/29056664/
Kaninchenwiese ‘Heu’
https://www.kaninchenwiese.de/ernaehrung/futtermittel/heu/
A. Tschudin, et. al. (2010) ‘Water intake in domestic rabbits (Oryctolagus cuniculus) from open dishes and nipple drinkers under different water and feeding regimes’ (https://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/j.1439-0396.2010.01077.x)