Groepsgrootte en -samenstellingen voor muizen

Foto van Mini Natuur

Foto van Mini Natuur

Muizen zijn van nature sociale dieren, in het wild leven ze in relatief grote groepen. Het sociale aspect is daarom een belangrijke basisbehoefte. Muizen moeten daarom altijd met meerdere worden samengehouden om ze in deze sociale behoefte te voorzien. Dat muizen sociaal zijn betekent alleen niet dat ze altijd door één deur kunnen en nooit ruzie maken! Er zijn diverse soorten ‘samenstellingen’ die elk hun voor- en nadelen hebben. Het belangrijkste is dat je streeft naar een harmonieuze groep waar iedere muis zich prettig en veilig voelt.

De groepsgrootte

Muizen zijn van nature echte groepsdieren, ze leven in het wild in vrij grote groepen. Het zijn dus, naast dat het sociale dieren zijn, ook echt groepsdieren. De minimale grootte van de groep is vier muizen. Onder de vier muizen is het geen groep meer en dat voldoet niet aan hun sociale behoefte. Een ander, bijkomend probleem, als je er maar 2 of 3 houdt, is dat je het risico loopt om relatief snel weer op zoek te moeten gaan naar nieuwe muizen. Muizen worden niet erg oud (1 tot 2 jaar) en hebben niet zo’n sterke gezondheid. Met 2 of 3 muizen is de kans groot dat er nog maar één overblijft en dan moet je rap op zoek gaan naar een nieuw groepje muizen. Houd je echter een grotere groep, dan is dit risico veel minder aanwezig.

Een ander voordeel van een grotere groep is dat je dus minder vaak hoeft te koppelen. Koppelen is voor muizen behoorlijk stressvol en aangezien ze niet erg oud worden, raad ik het aan om een muis niet vaker dan 2-3 keer te laten koppelen. Met een groep van 2 tot 3 muizen loop je het risico dat je ze vaak opnieuw moet koppelen waardoor ze veel stress moeten ondergaan in hun relatief korte leventje.

Je kunt uiteraard ook grotere groepen houden, maar kijk altijd naar welke ruimte je ze kunt bieden en pas daar de groepsgrootte op aan. Houdt ook rekening met de zorg die je ze kunt bieden. Een grotere groep betekent dat het dagelijks observeren meer tijd kost, zeker als de muizen behoorlijk op elkaar lijken, is dat wel eens een opgave. Uit ervaring merk ik dat een groepsgrootte van 6 tot 8 muizen het fijnst ‘werkt’, de muizen hebben op deze manier relatief veel mogelijkheden tot sociaal contact en het ontwikkelen van diverse vriendschappen en het is een prettig aantal om te observeren en in de gaten te houden. Zeker als je nog niet ervaren bent met het houden van muizen, raad ik het aan om met een kleine groep van zo’n 4-6 muizen te beginnen.

Houdt er altijd rekening mee dat een groep ook uit elkaar kan vallen. Soms gebeurt het dat karakters niet matchen of dat een muisje echt wordt weggepest. Daarom dat de dagelijkse observaties van belang zijn om na te gaan hoe elke muis in de groep ligt en of ze nog harmonieus samenleven. Soms is een herkoppeling nodig, maar soms is het nodig om ze echt definitief te scheiden. Het hangt allemaal af van hun voorgeschiedenis, hun karakter en hun gezondheid. Vooral kleinere, zwakkere muizen hebben meer aandacht nodig en moet je er op toezien of zij goed opgenomen worden in de groep. Stel dat dat niet het geval is en één muis specifiek wordt lastig gevallen, is het van belang te achterhalen welke muizen niet goed overeen komen. Je kunt dan het muisje eruit halen samen met een aantal andere groepsgenoten waar zij goed mee overeen komen.

Diverse groepssamenstellingen

Er zijn verschillende soorten samenstellingen in geslacht:

• Vrouwtjesmuizen: dit is de meest gehouden samenstelling, een groep dat uit enkel vrouwtjes bestaat. Deze samenstelling levert relatief weinig problemen op en blijven vaak stabiel. Desondanks is het van belang om altijd de karakters te leren kennen en te achterhalen of zij allen goed overeen komen, want soms kunnen er na verloop van tijd problemen ontstaan (de kans is niet heel groot).
  
  
• Gecastreerd mannetje met vrouwen
  Dit is de ‘meest natuurlijke’ samenstelling: een gecastreerd mannetje met meerdere vrouwtjes. De interactie is best anders dan van een groep die uit enkel vrouwen bestaat. Een gecastreerde man toevoegen aan een vrouwengroep kan een zeer positieve uitwerking hebben. Zeker voor vrouwtjesmuizen die wat dominant kunnen gedragen, kunnen hier echt baat bij hebben. Maar ook hier geldt: kijk altijd naar de context en hun behoeften. Het is zelfs mogelijk meerdere gecastreerde mannetjesmuizen in een vrouwengroep te houden, maar dit hangt volledig af van de karakters en de groep.  
  
  
• Gecastreerde mannetjesmuizen: wanneer mannetjesmuizen voor hun 12e week zijn gecastreerd, leven zij daarna prima in harmonie met elkaar samen en zijn ze vergelijkbaar met een vrouwtjesgroep. Ze kunnen zelfs meer stabiel zijn dan vrouwengroepen!
  
  
• Ongecastreerde mannetjesmuizen: dit is de meest onstabiele samenstelling. Wanneer ze nog jong zijn, gaat het nog goed maar naarmate ze ouder worden, ontstaan er al snel problemen en krijgen ze ruzie. Deze ruzies kunnen uitmonden in hevige gevechten, inclusief verwondingen. Zo’n groep blijft zelden stabiel. Als er ongecastreerde mannetjes samen worden gehouden, dan worden ze bewust heel klein gehuisvest om ruzies te voorkomen. Zo’n manier van muizen houden is volledig in strijd met hun welzijn. Om deze redenen raad ik het af om ongecastreerde mannetjesmuizen samen te houden.
  

Het witte muisje: gecastreerd mannetje en na lange tijd van eenzaamheid, gekoppeld aan een groep vrouwtjes. Foto van Mini Natuur

Tijdens de koppeling van het witte, gecastreerde mannetje aan een groepje vrouwtjes. Foto van Mini Natuur

---

Mannetjesmuizen

Het gebeurt nog met regelmaat dat mannetjesmuizen alleen worden gehouden of, zoals hierboven beschreven, in groepen worden gehouden in zeer kleine verblijven om (ernstige) ruzies te ‘voorkomen’ (maar waarbij er wordt ingeleverd op hun welzijn). Het is helaas nog niet zo gewoon in Nederland om mannetjesmuizen te laten castreren – maar een handjevol dierenartsen doen dit. In andere gevallen wordt het niet aangeraden omdat het te duur is of te risicovol is, of iets dergelijks. Natuurlijk, bij elke operatie zijn er risico’s, maar in geval van mannetjesmuizen is het een keuze tussen twee kwaden waarin je kiest voor het minste kwaad: de castratie waarbij er uitzicht is op een fijner leven. Soms is een castratie echt niet mogelijk (om wat voor reden dan ook) – maar zelfs dan is het alleen houden van zo’n mannetjesmuis, of het houden in veel te kleine verblijven met andere mannetjes, niet nodig. Het is zelfs mogelijk om een ongecastreerde mannetjesmuis samen te houden met een groep gecastreerde mannetjes (ook hier hangt het weer af van de karakters en context). Er is in ieder geval genoeg et Het gkeuze en mogelijkheden om mannetjesmuizen samen te laten leven met andere muizen zonder in te leveren op hun welzijn. Meer uitgebreide informatie over dit onderwerp kun je hier vinden:
https://das-maeuseasyl.de/verhalten/allgemeines-zum-verhalten/farbmausbocke/
Het is in Duitsland dan ook veel meer normaal om mannetjesmuizen te laten castreren – zelfs in opvangen doen zij dit vaak standaard (net zoals konijnen en cavia’s standaard worden gecastreerd hier in Nederland).