Cavia's worden vaak beschreven als leuke, knuffelige dieren die je vaak op schoot kunt nemen. Om een cavia tam te maken, wordt vaak het advies gegeven om de cavia's vaak op schoot te nemen (liefst dagelijks) en soms wordt zelfs het advies gegeven om geen schuilplekken aan te bieden, zodat cavia's aan je gewend raken. Helaas zijn dit soort adviezen alles behalve caviavriendelijk. In deze blog leg ik uit waarom dat zo is, en wat je vooral wel kan doen om je cavia's tam te maken.

​Cavia's zijn sociale dieren en leven met soortgenoten. Echter zijn cavia's geen dieren die lichamelijk contact maken met soortgenoten. Ze wassen elkaar niet, liggen niet tegen elkaar aan, enzovoorts. Ze communiceren door middel van geluid en gedrag. Omdat ze nauwelijks lichamelijk contact maken, vinden cavia's het ook niet prettig om b.v. geaaid te worden. Een enkeling vindt het prettig, maar dat zijn echt uitzonderingen - niet iets om vanuit te gaan. 

Deze gedragingen betekenen dat de cavia zich bedreigd voelt of defensief wordt:
- Neus omhoog gooien
- 'kirren' (geluid is vergelijkbaar met spinnen)
- Mond openen
- Klappertanden
- Geeuwen naar de tegenstander
- Knarstanden met de voortanden
- Openstaande vacht
- Gillen/schreeuwen
- Stijf trappen met de achterpoten
- Bijten

Vooral de neus omhoog gooien wordt door velen verkeerd geïnterpreteerd, vaak denkt men dat de cavia het strelen leuk vindt en om meer strelen vraagt. Let eens op de interactie tussen je cavia's. Cavia's die elkaar passeren en onenigheid ontstaat, gooien met hun kop/neus omhoog. 

Cavia's maken een soort kirrend geluid, dat lijkt op spinnen (van katten). Dit geluid maken cavia's om de andere cavia te kalmeren. Als mensen cavia's op schoot nemen maken cavia's wel eens zo'n geluid. Mensen denken vaak dat de cavia aan het spinnen is, maar eigenlijk probeert de cavia jou te kalmeren en vraagt eigenlijk of je wil stoppen met wat je doet. 

Cavia's laten echter niet vaak zien dat zij defensief zijn. In de meeste gevallen bevriezen cavia's. Dit zie je vaak terug bij cavia's die op schoot worden genomen en geen enkele beweging laten zien. Veel mensen interpreteren dit gedrag ten onrechte als positief, dat de cavia 'lekker op schoot ligt'. Je kunt ook vaak aan de ogen zien dat de cavia bang is. Als je duidelijk oogwit ziet en/of verwijde ogen, is dit een teken van angst. 

​Tam kunnen cavia's zeker worden, zo lang zij de keuze zelf kunnen maken. Je kunt het volgende doen:
- Zorg voor gepaste huisvesting. Dit is één van de belangrijkste onderdelen van het tam-maak proces. Een gestreste of angstige cavia zal niet open kunnen staan voor contact met mensen. Cavia's voelen zich op hun gemak als ze hun natuurlijk gedrag kunnen uiten. Dit houdt in dat het verblijf ruim genoeg is (minimaal 2 m2, meer informatie over minimale afmetingen vind je hier) en voldoende schuilplekken heeft. Dat laatste is een noodzaak. Cavia's laten anders gedrag zien dat thigmotaxis wordt genoemd. Ze lopen langs wanden en voelen zich onveilig in open ruimtes. 

- Snacks: cavia's zijn nieuwsgierige dieren. Door lekkers uit de hand aan te bieden, kun je al snel vertrouwen winnen. De meeste cavia's zijn dol op ertwenvlokken en gedroogde groenten of fruit (let wel: dit mogen ze maar in beperkte mate eten, één stuk per dag, liever minder!). 

- Ga in het verblijf of in de ren zitten. Cavia's zullen steeds nieuwsgieriger worden en steeds dichterbij komen. De ene cavia durft wat meer dan de ander. Hoe lang het duurt voordat cavia's je echt vol vertrouwen, is afhankelijk van het karakter en hoeveel tijd je hier in steekt. 

Het echt op schoot nemen is voor cavia's altijd angstig en zeer stressvol. De enige manier om cavia's op schoot te kunnen hebben, is als zij zelf op je schoot klimmen vanuit hun verblijf of ren. Dit vraagt veel tijd en geduld en lukt niet bij elke cavia. In die zin zijn cavia's eigenlijk meer kijkdiertjes dan knuffeldiertjes. 

Verblijven die volgens de richtlijnen van natuurlijke stijl zijn ingericht, bevatten héél veel bodembedekking. Gelukkig hoef je echt niet wekelijks alle bodembedekking te vervangen. Dat is vooral zonde en veel te stressvol voor je hamster. In deze blog leg ik uit hoe je zo'n  verblijf het beste kan onderhouden.

Hamsters zijn erg gesteld op een vertrouwde omgeving. Doordat ze geen diepte en ook niet echt scherp kunnen zien, oriënteren ze zich op geuren. Zo markeren ze zelf hun omgeving door overal keutels te laten liggen. Aan de hand van deze 'keutelsporen' kunnen ze de weg naar bijvoorbeeld hun burcht of drinkplaats makkelijk terug vinden, wat hen een veilig gevoel biedt. Ga je elke paar weken of maanden het gehele verblijf verschonen, dan zijn alle geuren en markeringen weg. Voor je hamster voelt het alsof hij in een hele nieuwe, onbekende omgeving terecht komt en moet hij weer helemaal opnieuw beginnen met routes zoeken en markeren. Uit onderzoek is ook gebleken dat hamsters zeer gestrest raken als hun verblijf in zijn geheel wordt verschoond. Hun hartritme stijgt met 150 hartslagen per minuut en het duurt bijna een anderhalf uur voordat ze weer gekalmeerd zijn. Kortom: je doet je hamster geen plezier door zijn verblijf volledig te verschonen! Hamsters zijn ook maar kleine diertjes en leven alleen, dus is een gehele verschoning bij aanwezigheid van voldoende bodembedekking ook uit hygiënische redenen helemaal niet nodig.

​Het meest ideale om zo'n natuurlijke stijl verblijf op orde te houden, is door geregeld te 'spotcleanen'. Dit betekent dat je steeds alleen schoon maakt wat echt vies is geworden, bijvoorbeeld: 
- eens in de 1 á 2 weken natte bodembedekking (plasplekjes) weg te halen
- eens in de maand chinchillazand uit te zeven en plateaus/renbanen te ontdoen van lege schillen van het voer en voer dat echt niet wordt gegeten of gebunkerd wordt
- Spullen waar veel op/tegenaan geplast is schoon maken (bijvoorbeeld het loopwiel)
Op deze manier blijft het verblijf en eventuele tunnels/burchten intact en levert het schoonmaken de minste stress op voor je hamster. Soms kun je plasplekjes van je hamster niet vinden. Dan is de kans groot dat je hamster zelf een (ondergrondse) kamer heeft gemaakt en dat als toilet gebruikt. Zolang je de plas niet ruikt en er ook geen ongedierte op af komt, is dat niet erg en kun je het laten zitten. Hamsters houden in principe van een schone leefomgeving en duwen vaak vanzelf de vieze bodembedekking op een gegeven moment via een tunnel omhoog, waardoor je het dan makkelijk weg kunt halen.

​In sommige gevallen moet het verblijf toch in zijn geheel verschoond worden, wanneer je hamster is overleden en je graag een andere hamster in het verblijf zou willen houden of in geval van ziekte of een parasitaire besmetting. Let wel op: niet alle ongedierte is schadelijk voor een hamster! In verblijven met veel bodembedekking kun je wel eens te maken hebben met bijvoorbeeld stofluizen of meelmijt. Deze diertjes komen niet op de hamster af, maar op vochtige bodembedekking en/of vochtig/rottend voer. Vaak is het probleem verholpen door de oorzaak weg te nemen (bijvoorbeeld vochtige plekken in de bodembedekking, voedselvoorraden waar op is geplast, gehamsterd vers voer, enzovoorts). In het geval van meelmijt of stofluis, is het eigenlijk alleen aan te raden het gehele verblijf te verschonen indien er sprake is van een echte plaag in het verblijf. In andere gevallen, zoals mijt, schurft of bloedmijt, waarbij het echt om parasieten gaat die van je hamster leven, is het wel belangrijk het gehele verblijf heel goed te verschonen. In deze gevallen kun je je hamster ook het beste tijdens de behandeling (die weken kan duren, afhankelijk van het type parasiet) in een alternatief verblijf te houden (oftewel: een verblijf wat makkelijk schoon te maken is), met heel weinig bodembedekking, omdat je er dan niet aan ontkomt (bijna) dagelijks alles goed schoon te maken, totdat alle parasieten weer weg zijn. Dit is enorme stress voor je hamster, maar kan in dit geval gewoon niet anders. 

Een hamster zal in principe nooit zomaar bijten. Ze kunnen je vingers of handen wel eens verkennen door er wat aan te knabbelen (vooral als je vingers/handen naar (hamster)eten ruiken), maar als je hamster je echt bijt, is dit niet normaal en is het dus belangrijk te achterhalen wat de reden hiervan is. Sommige hamsters bijten al van jongs af aan, anderen beginnen later opeens te bijten. In deze blog kun je lezen over verschillende oorzaken van dit gedrag.

Hamsters kunnen gaan bijten als ze gestrest zijn, bijvoorbeeld doordat hun verblijf (veelvuldig) wordt verschoont, doordat er te veel herrie is in hun directe omgeving (hardere muziek, gepraat, drukte van mensen/kinderen, enzovoorts), doordat de hamster overdag wakker wordt gemaakt om mee te spelen, doordat een kat steeds met z'n snuit tegen het verblijf aan zit, enzovoorts. Om zoveel mogelijk van dit soort stress te vermijden, is het belangrijk dat je hamster op een rustige en veilige plek staat waar hij overdag ongestoord kan slapen. Indien het verblijf groot genoeg is (min. 5000 cm2 voor dwergjes en 6000 cm2 voor Syrische hamsters), hoef je in principe alleen regelmatig eventuele natte plasplekken te verschonen, maar nooit het hele verblijf - dat bespaart je hamster dus veel stress!

​Hamsters kunnen ook gaan bijten uit frustratie. Hamsters kunnen gefrustreerd raken wanneer zij niet genoeg uitdaging krijgen en/of hun natuurlijke behoeften niet voldoende kunnen uiten. Vaak gaat het wel een tijdje goed, maar bereikt de hamster op een gegeven moment toch het punt waarop de frustratie omslaat naar bijten. Dit gedrag stopt over het algemeen wanneer het verblijf wordt aangepast aan de natuurlijke behoeften van de hamster en/of wanneer er meer uitdaging wordt geboden.

​Sommige hamsters hebben een (sterke) territoriumdrift en zullen hun verblijf verdedigen tegen al het vreemde dat probeert binnen te dringen. Dit is vaak niet af te leren, dus zal er in dit geval meestal niets anders op zitten dan te accepteren dat je hamster jou ook als een indringer ziet. Soms helpt het om je handen van te voren goed met (neutraal ruikende) zeep te wassen en eerst door wat strooi van je hamster te halen, zodat je wat naar je hamster ruikt. Indien dit ook niet helpt, kun je het beste je hamster leren in een reismandje, bakje of (maat)beker dat je in het verblijf houdt te klimmen, zodat je hamster daar in kan kruipen voor transport en geen direct contact met je handen hoeft te hebben. Eenmaal buiten het verblijf/ het territorium van je hamster, is er meestal niets meer aan de hand en laten ze zich ook weer aanraken zonder te bijten. Vers water en voer kun je in dit geval het beste regelen als de hamster slaapt.

​Tot slot kunnen hamsters ook plotseling gaan bijten omdat ze pijn hebben. In dit geval is het belangrijk om te achterhalen waar de pijn vandaan komt en is een bezoek aan de dierenarts wellicht nodig. Oudere hamsters kunnen soms wat strammer worden (en bijvoorbeeld last krijgen van artrose, wat ook pijn kan veroorzaken), waardoor ze kunnen gaan bijten.

Hoewel muizen sociale dieren zijn, is het goed om vooraf na te denken welke samenstellingen je kunt houden en welke voor jou passend is. In deze blog vertel ik je meer over deze verschillende soorten samenstellingen. 

Muizen zijn van nature echt groepsdieren. Een groep biedt hen bescherming en veiligheid. Ook tamme muisjes willen deze bescherming en veiligheid van een groep. Om die reden raad ik aan om minstens 4 muizen te houden. Hoe meer muizen, hoe beter maar let daarbij wel op de grootte van het verblijf. Te veel muizen in een te klein verblijf leidt weer tot stress en dat moet worden voorkomen. Meer informatie over minimale afmetingen vind je  hier  terug. 

​Over het algemeen worden vrouwengroepen gezien als de meest makkelijke samenstelling en die uiterst geschikt is voor beginnende muizenhouders. Het houden van enkel vrouwelijke muizen levert weinig tot geen problemen op en de groepen zijn over het algemeen harmonieus. Het kan wel gebeuren dat bepaalde karakters botsen of dat sommige muizen niet goed functioneren in een grotere groep. Kijk daarom altijd naar het gedrag van je muizen en pas daar de karakters en eventuele groepsgrootte op aan. 

​Het is heel lastig om ongecastreerde mannenmuizen samen te houden. Vroeg of laat gaan ze de strijd met elkaar aan en dit kan nare gevolgen hebben. Om die reden wordt vaak geadviseerd om veel mannetjesmuizen in een te klein verblijf te houden, zodat ze de strijd niet met elkaar aan zullen gaan en zich bij de situatie neer leggen. Dit is echter geen diervriendelijke manier van muizen houden en raad ik ten zeerste af. 
Het is wel mogelijk om een groep gecastreerde mannetjesmuizen samen te houden en is vergelijkbaar met het houden van enkel vrouwelijke muizen. Het is daarbij van belang dat de mannetjesmuizen vóór hun 12e week worden gecastreerd (voordat de hormonen beginnen op te spelen). 
​Het is niet aan te raden om zowel ongecastreerde als gecastreerde mannen samen te houden. Dit leidt, net als bij ongecastreerde mannen, vroeg of laat tot ruzie's met alle gevolgen van dien. In sommige gevallen is het wel mogelijk om alleen één gecastreerde man met één ongecastreerde man te houden. Dit kan toegepast worden wanneer een mannetjes muis te oud is voor castratie en anders de rest van zijn leven alleen moet blijven. 

Een haremgroep bestaat uit 1 gecastreerd mannetje met meerdere vrouwtjes en is vaak een zeer stabiele samenstelling. Deze samenstelling kan goed werken bij vrouwtjes die vaker ruzie zoeken met andere vrouwtjes of wat dominant gedrag laten zien. In grotere groepen is het ook mogelijk om meerdere gecastreerde mannetjes en vrouwen te houden. Om dit mogelijk te maken, moeten de muizen zorgvuldig worden uitgekozen: niet elke muis is daarvoor geschikt. Ook speelt huisvesting een belangrijke rol, er moet voldoende ruimte zijn voor de muizen om elkaar te kunnen ontlopen.