Het winterdieet en bladgroenten als alternatief voor weide

In de herfst zie je al dat de grassen en kruiden minder hard groeien. Je ziet ook dat veel planten niet meer zo frisgroen zijn en ziektes of plekken in komen. Dat is logisch want alle energie gaat naar de wortels om de winter door te komen. Het weer wordt ook steeds frisser, het gaat vaker regenen en waaien en het wordt steeds sneller donker. Vaak lukt het nog wel om tot oktober nog te plukken maar vanaf november wordt het echt steeds lastiger om genoeg te vinden. Voor de winterperiode is het handig om je konijnen of cavia’s over te zetten op bladgroenten. Dit geldt ook voor eigenaren die geen of nauwelijks mogelijkheden hebben om weide te kunnen plukken, dan kun je ze dit vervangen met bladgroenten.
Wanneer je je konijnen of cavia’s bladgroenten gaat aanbieden, is het belangrijk om te weten welke soorten je aanbiedt. Bladgroenten zijn gecultiveerd en hebben een kwalitatief mindere voedingswaarde dan weide:

• Zo worden bepaalde bladgroenten vaak jong geoogst (denk aan andijvie en witlof) waardoor ze minder celwanden en meer eiwitten bevatten. Wanneer er te veel jong geoogste bladgroenten worden aangeboden, kan dit invloed hebben op de spijsvertering. De voeding moet voldoende vezelige koolhydraten bevatten (cellulose, hemicellulose en lignine) voor een gezonde spijsvertering. Daarom dat het aanbod moet bestaan uit zowel jong geoogste bladgroenten en ‘oud geoogste’ bladgroenten. Het is extra belangrijk dat er nog onbeperkt, goed hooi wordt aangeboden en als het mogelijk is, ook geregeld takken aan te bieden.
• De verhouding calcium, fosfor en magnesium verschilt sterk per type groente. Als je weide voert, hoef je je hier niet druk om te maken omdat de verhoudingen in weide al perfect is. Bij bladgroenten helaas niet, waardoor er een mix nodig is die de verhouding weer in balans brengt. Een overzicht van de verhoudingen calcium, fosfor en magnesium vindt je HIER.
• Bladgroenten bevatten een stuk minder fytonutriënten dan wilde kruiden.  Om ze toch nog te voorzien van fytonutriënten, kun je ze dagelijks een schaaltje gedroogde kruiden aanbieden. Je kunt verschillende kruiden aanbieden, maar de twee belangrijkste die ze dagelijks aangeboden moeten krijgen zijn smalle weegbree en paardenbloemblad. Je kan ter aanvulling nog brandnetel geven, kamille, kleefkruid, malva, enzovoorts. Het belangrijkste is dat je dit niet mengt en ter zelfselectie aanbiedt (ze kiezen en eten wat ze nodig hebben).
• Voor cavia-eigenaren speelt vitamine C nog een belangrijke rol omdat cavia’s dat niet zelf kunnen aanmaken en dit via voeding binnen moeten krijgen. Gelukkig bevatten veel bladgroenten vitamine C, vooral keukenkruiden en kool zitten bomvol vitamine C. Een tekort zal alleen volgen als er nauwelijks of de verkeerde bladgroenten worden aangeboden. Enkele voorbeelden van groenten waar vitamine C in zitten.
  Een cavia heeft ongeveer 10 tot 20 mg vitamine C minimaal per dag nodig.

Wanneer je rekening houdt met bovengenoemde punten, kom je uit op vier categorieën bladgroenten die dagelijks aangeboden moeten worden en waar de focus ligt. Deze bladgroenten beslaan 80% van het dieet:

• Bittersla: andijvie, witlof, radicchio, molsla (paardensla)
  
• Kool: chinese kool, paksoi, rucola, witte en rode kool, savooiekool (groene kool), palmkool, enzovoorts
  
• Keukenkruiden: dille, peterselie, koriander, basilicum, munt, kervel, enzovoorts
  
• Loof: wortelloof, koolrabiblad, radijsblad, knolselderijblad, enz.
  

Dit kun je verder aanvullen met:

• Andere bladgroenten: romeinse sla, veldsla, lollo rosso, eikenbladsla, ijsbergsla, bleekselderij
  
• Gewone groenten (in beperkte mate): venkel, knolgroenten zoals wortel, paprika, komkommer, pompoen, enzovoorts
  

(De uitgebreide groentelijst vind je HIER)
Zorg dat er voldoende variatie is, het liefst minstens 7 soorten per portie en minstens 10 soorten per dag. Hoe meer variatie, hoe beter!

Bladgroenten aanbieden tijdens de



wintermaanden

Als je konijnen of cavia’s buiten wonen, dan heb je tijdens de wintermaanden te maken met vorst waardoor groenten bevroren kunnen raken. Wanneer het gaat vriezen is het goed de voeding hierop aan te passen. Keukenkruiden en andere bladgroenten bevriezen namelijk snel en dit kun je voorkomen door elke dag kleine porties bladgroenten te geven en bevroren groenten zo snel mogelijk weg te halen. Een aantal koolsoorten, knolgewassen en wortelen bevriezen niet of niet zo snel en kun je langer laten liggen. Ook is het belangrijk onbeperkt hooi aan te bieden zodat er altijd iets te eten is. Je kunt in deze periode gerust zaden bijvoeren voor meer koolhydraten en vetten (zie de zadenlijst welke geschikt zijn en welke verhouding je kunt aanhouden).
Bladgroenten & betaalbaarheid

Enkele jaren geleden kon ik nog makkelijk voor 30 euro per week groenten kopen voor wel 5 cavia’s. Tegenwoordig ben je al snel het dubbele kwijt. Ik ben mij dan ook echt van bewust dat dit dieet niet voor iedereen haalbaar is gezien de kosten en de steeds blijvende prijsstijgingen. Daarom dat het vaak loont om te verdiepen in het leren herkennen van planten en erop uit te trekken om weide te vinden. Toch is dat ook niet altijd mogelijk (denk aan werktijden, gebrek aan vervoer, gebrek aan natuur of geschikte plukplekken, enzovoorts). In dit geval zou ik zeggen: probeer zo veel mogelijk bladgroenten aan te bieden wat binnen jouw mogelijkheden ligt en geef eventueel extra komkommers voor een goede vochtvoorziening. Zorg dat ze altijd toegang hebben tot onbeperkt, goed kruidenhooi.

Er zijn gelukkig wel wat besparende tips om de kosten zo laag mogelijk te houden. Zo kun je bij b.v. buitenlandse supermarkten goedkope groenten en keukenkruiden vinden. Er zijn groentemarkten waar je nog relatief goedkope groenten kunt vinden, zeker aan het einde van de dag. Je kan zelfs vragen of je afvalgroen mag meenemen (b.v. loof van wortels en andere groenten). Dit geldt ook voor groenteboeren. Tegenwoordig zie je ook steeds vaker een krat in supermarkten staan waar mensen delen van groenten af kunnen staan die jij voor je dieren mag meenemen. Soms vraag ik of ik de bloemkoolbladeren mag meenemen. Je kan ook rondvragen aan familieleden of vrienden of zij afvalgroen voor je willen bewaren.

Het is soms niet altijd mogelijk om voldoende variatie bladgroenten en keukenkruiden te vinden in Nederland. Als je ooit eens in Duitsland bent geweest, dan zie je dat daar veel meer soorten groenten en kruiden te vinden zijn. Gelukkig is er een nog een optie, er zijn momenteel twee webshops die verse groenten versturen naar Nederland (en België): grünhopper en kaninchenkiste. Ik heb zelf ervaring met kaninchenkiste en bestel daar tijdens de wintermaanden mijn bladgroenten en keukenkruiden.

Foto van Mini Natuur

Bestelling van Kaninchenkiste. Foto van Mini Natuur