Konijnen gaan houden: dit moet je weten

Het is belangrijk om vooraf goed te onderzoeken of een bepaald huisdier bij jou en je thuissituatie past, toch komt het vaak voor dat mensen zich niet of nauwelijks goed inlezen over het houden van konijnen. Het is ook geen zeldzaamheid dat mensen (volledig) verkeerd wordt geïnformeerd (met achterhaalde en verouderde kennis). Het is niet voor niets dat velen met problemen worden opgezadeld doordat dierenwinkels foutieve informatie geven, zwangere dieren worden verkocht, kleine kooien worden aangeraden en verkeerde voeding wordt geadviseerd. Het zijn niet alleen de dierenwinkels, ik zie ook vele fokkers dezelfde foutieve informatie geven en zelfs konijnen verkopen als ‘geweldige knuffeldieren’ en ‘geschikt voor kinderen’. Dergelijke informatie of adviezen hebben niets te maken met het welzijn van een konijn. Sterker nog, het heeft een enorm negatieve impact op hun welzijn. Konijnen kunnen agressieve gedragsproblemen ontwikkelen en worden onhandelbaar.  Of konijnen die ‘plots dood in het hok lagen’, maar waarschijnlijk al langer leden aan een ziekte die door gebrek aan kennis niet tijdig was opgemerkt.
Al deze problemen kun je voorkomen als je de moeite neemt om daadwerkelijk in te lezen over konijnen en hun behoeften. Konijnen zijn bijvoorbeeld geen levende knuffeldieren, het zijn dieren met hun eigen specifieke basisbehoeften en vereisen zorg die daarbij hoort. Worden ze daar niet in voorzien, dan lopen ze gevaar: ze worden agressief, ontwikkelen gezondheidsproblemen en in het ergste geval sterven ze een vroege, pijnlijke en vaak eenzame dood. Konijnen kunnen zelfs 10 tot 12 jaar oud worden, maar in Nederland worden ze gemiddeld maar 4 jaar…

Dit moet je écht weten over konijnen

Wat je écht moet weten als je konijnen wil gaan houden (of al hebt en meer wil weten over hun basisbehoeften):

1. Konijnen hebben een bijzondere spijsvertering. Hun spijsvertering is aangepast op het verteren van hun natuurlijk voedsel: grassen en wilde kruiden. Konijnen hebben bijvoorbeeld een grote blinde darm, waar speciale bacteriën aan de slag gaan om celwanden van plantaardig voedsel open te breken en zodoende voedingsstoffen eruit te kunnen halen. Om te zorgen dat de voedingsstoffen weer via de dunne darm opgenomen kunnen worden, moet het opnieuw worden ‘opgegeten’: ze maken blinde darmkeutels die ze weer opeten en zo komen de belangrijke voedingsstoffen weer beschikbaar gemaakt. Hoe ingenieus is dat? Dit maakt dat hun spijsvertering ontzettend goed werkt, maar alleen als ze voeding krijgen die daarbij past. Bij dat laatste gaat het veelvuldig fout: de meeste voedingsadviezen sluiten niet of nauwelijks aan op de spijsvertering waardoor vroeg of laat spijsverteringsproblemen ontstaan. Dit kost jou enorm veel geld en levert intens veel stress en pijn op voor het konijn. Om dat te voorkomen, hebben ze voeding nodig die zo dicht mogelijk bij hun natuurlijk dieet komt. Je kunt buiten weide (wilde grassen en kruiden) plukken of bladgroenten geven als alternatief, met aanvullend hooi, gedroogde kruiden, zaden, takken en bladeren. Voeding hoort niet te bestaan uit (grotendeels) hooi en brokjes, dat verstoort juist de spijsvertering. Het ‘natuurlijk dieet’ is geen dieet dat je even makkelijk bij een dierenwinkel koopt en eens per dag aanbiedt. Dit dieet vergt wat meer van je. Kortom: de voeding is van uiterst belang om je konijnen zo veel mogelijk in goede gezondheid te houden en gezondheidsklachten zo veel mogelijk te voorkomen.

2. De huisvesting is ook zo iets waar mensen zich flink in vergissen en waar de informatievoorziening (zoals een dierenwinkel) echt faalt. Een kooi of een hok en een paar keer los laten lopen, heeft niets te maken met de behoeften van konijnen. Zo’n manier van huisvesten komt alleen de eigenaar goed uit, voor het konijn is het een ontzettend saai en uitzichtloos bestaan. Konijnen willen juist de omgeving onderzoeken en bezig zijn met foerageren (zoeken naar en eten van voedsel), maar dat gaat niet echt als je in een kooi wordt gehouden waar je net 3 stappen kan zetten en alleen op gezette tijden eens mag los lopen. De huisvesting moet konijnen voldoende mogelijkheden bieden om natuurlijk gedrag te kunnen vertonen: ze moeten flink kunnen rennen en hebben meerdere schuil- en voerplekken nodig. Er is variatie nodig om ze te kunnen prikkelen zoals het aanbieden van takken, boomstammen, opstapjes en een graafbox zodat ze kunnen graven. Om dit alles aan te kunnen bieden, hebben twee (normaal formaat) konijnen al snel 6 vierkante meter minstens nodig met een dagelijkse uitloop van meerdere uren per dag. Op een kleiner oppervlakte lukt het niet om al deze spullen kwijt te kunnen én nog voldoende bewegingsruimte over te houden.

Konijnen kennen overigens geen dag- en nachtritme zoals wij die kennen. Ze zijn de hele dag en nacht aan het wisselen tussen rust en activiteit, waarbij de piek van activiteit tijdens de schemer is. Het heeft daarom geen zin om konijnen in de nacht op te sluiten, aangezien ze dan ook juist actief zijn. Daarom dat een basisverblijf van die 6 m2 al een echte noodzaak is.

3. Konijnen zijn van nature sociale dieren. In de natuur leven ze in paartjes of in (grotere) groepen. Het sociale leven van een konijn is een belangrijke basisbehoefte, een soortgenoot biedt veiligheid en genegenheid. Als je twee of meerdere konijnen samen ziet, dan merk je al snel op dat ze veel samen doen: ze slapen knus tegen elkaar aan, gaan samen op onderzoek uit, spelen met elkaar, eten samen en wassen elkaar. Zulke interactie kan alleen met een soortgenoot, een mens of ander diersoort (zoals een hond, cavia of kat) kan dat nooit vervangen. Als je kiest voor konijnen, dan kies je voor minstens twee konijnen zodat ze in hun sociale behoefte worden voorzien.

We hebben hiermee de drie belangrijkste basisbehoeften besproken, maar er zijn nog een aantal andere onderwerpen die vaak worden vergeten, maar wel van belang zijn om vooraf goed over na te denken:
Konijnen zijn dus sociale dieren, dat betekent dat als er eentje komt de overlijden, de ander overblijft. Het laatste konijn alleen houden is geen optie omdat het sociale dieren zijn. Zo’n keuze dient alleen jouw eigen gemak, voor je konijn betekent het een ellendig, eenzaam einde. Het gebeurt zelden dat konijnen tegelijkertijd overlijden en dat betekent dat je telkens weer een nieuw konijn zult moeten adopteren of kopen. Mocht je ooit willen stoppen met het houden van konijnen, houdt er dan rekening mee dat je zult moeten kiezen voor herplaatsen.

Dan is het nog van belang om vooraf uit te zoeken bij welke dierenarts je terecht kunt en of er een spoeddienst aanwezig is tijdens de avonduren en weekenden. Ik lees te vaak dat mensen niet naar de dierenarts kunnen door gebrek aan vervoer of omdat er geen spoeddienst aanwezig is. Konijnen kunnen nu eenmaal ziek worden en hebben dan wel medische zorg nodig. Ook is het belangrijk vooraf uit te zoeken of je dierenarts zich gespecialiseerd heeft in konijnen. Een dierenarts die niet gespecialiseerd is in konijnen, kan al snel verkeerde medicaties geven en verkeerde diagnoses stellen, met alle gevolgen van dien!

Hoeveel konijnen precies kosten, vind ik altijd lastig te zeggen. Het hangt af of je ze binnen houdt of buiten, zelf een verblijf kunt maken of eentje moet kopen, veel weide kunt plukken of bladgroenten moet geven, enzovoorts. Het is wel altijd van belang om een spaarpotje te hebben voor eventuele dierenartskosten en te sparen voor de jaarlijkse inenting.  

Foto van Mini Natuur

Foto van Mini Natuur