Huisvesting voor cavia's

De huisvesting speelt een belangrijke rol voor cavia’s: het is immers de plek waar zij 24/7 in leven. Het verblijf moet cavia’s de mogelijkheden bieden om natuurlijk gedrag te vertonen en moet voldoen aan hun basisbehoeften. Daarnaast moet het ook veilig zijn (bijvoorbeeld als ze buiten wonen moeten zij beschermd zijn tegen roofdieren en alle weersomstandigheden). Het standaard beeld van cavia’s in een kooi is inmiddels achterhaald, kooien zijn niets meer dan ‘bewaarplekken’ en voldoen in geen enkel opzicht aan hun welzijn!

Natuurlijk gedrag & basisbehoeften

Cavia’s hebben, net als elk ander dier, basisinstincten en een bepaalde manier van leven. Ze kunnen niet anders, het zit diep in hun aard. Wanneer dieren in staat worden gesteld om hun natuurlijk gedrag te kunnen vertonen en niet worden voorzien in hun basisbehoeften, leidt dat al snel tot chronische stress en kunnen ze gedragsproblemen ontwikkelen. Hun kwaliteit van leven gaat sterk achteruit en leven een ongelukkig bestaan. Om dat te voorkomen en je cavia’s een huisvesting te bieden die bij hen past, is het als eerste van belang om te weten wat zij graag doen en hoe zij leven:

• Foerageren en de omgeving onderzoeken: cavia’s zijn een groot deel van hun tijd bezig met het onderzoeken van hun omgeving en foerageren (het zoeken naar en eten van voedsel). Zo worden ze gestimuleerd om geregeld te bewegen en rond te lopen. Daarom speelt de mate van ruimte een belangrijke rol, een grote ruimte biedt hen de mogelijkheid om veelvuldig rond te lopen en te kunnen foerageren omdat je voedsel op diverse plekken kunt aanbieden.
  
• Schuilplekken om zich veilig te voelen voor mogelijke dreigingen: in het wild bewegen cavia’s zich door hoge grassen en struiken, dat biedt hen voldoende beschutting en veiligheid om onopgemerkt (voor roofdieren) rond te kunnen lopen. Tamme cavia’s bezitten steeds deze instincten ook nog steeds en zijn echte prooidieren. Voor hen is het net zo belangrijk om een variatie aan schuilplekken te hebben zodat ze zich veilig en beschut door het verblijf kunnen bewegen.
  
• Persoonlijke ruimte: cavia’s zijn echte groepsdieren en leven doorgaans in (sub)groepen. Maar cavia’s willen ook persoonlijke ruimte hebben. Het zijn geen typische ‘contact’ dieren zoals konijnen dit wel zijn. Cavia’s liggen het liefst op een beperkte afstand van elkaar. Daarom is belangrijk om een grote diversiteit aan schuilplekken aan te bieden. Niet alleen zodat ze zich veilig door het verblijf kunnen bewegen, maar ook zodat ze kunnen kiezen waar ze rusten zonder dat ze hun rustplekje moeten delen met één of meerdere cavia’s. In een grote ruimte bestaat de mogelijkheid om elkaar uit de weg te gaan als dit noodzakelijk is en is er meer dan genoeg ruimte voor meerdere slaapplaatsen.
  

Hier kan alleen aan worden voldaan als de ruimte groot genoeg is en de inrichting is aangepast aan bovengenoemde. Om dat voor elkaar te krijgen, zijn er zogenaamde ‘minimale richtlijnen’. Als je gaat zoeken naar informatie over deze richtlijnen, zul je veel verschillende informatie tegenkomen. De minimale richtlijnen die ik op mijn website adviseer, zijn afkomstig vanuit Duitsland waar al lange tijd de richtlijnen zijn afgestemd op de behoeften van dieren.

Minimale vereisten voor een caviaverblijf

Een diervriendelijk caviaverblijf bestaat uit het volgende:

Minimale afmetingen: er is een minimale basisoppervlakte noodzakelijk van 2 vierkante meter voor 2 tot 3 cavia’s. Deze oppervlakte biedt net voldoende ruimte om de cavia’s te voorzien van diverse schuilplekken en voerplekken en er blijft ruimte over om bijvoorbeeld een sprintje te trekken en energie kwijt te kunnen raken. Deze twee vierkante meter geldt voor óf twee beren óf een gecastreerde beer met 1-2 zeugen óf 2-3 zeugen. Voor elke extra (gecastreerde) beer tel je minstens 1 vierkante meter erbij en voor elke extra zeug tel je minstens 0,5 m2.

Het totaaloppervlakte bereken je door lengte x breedte = oppervlakte vierkante meter.

---

Dit zijn de minimale adviesmaten, dat betekent dat het geen ideale afmetingen zijn. Je kunt het beste kiezen voor een stukje groter (door bijvoorbeeld 1 m2 of meer te rekenen per cavia). Cavia’s zullen altijd blij zijn met een extra stuk ruimte en daar dankbaar gebruik van maken. Het beste is om te kijken hoeveel ruimte je maximaal kwijt kan i.p.v. uit te gaan van minimale afmetingen.

Behalve de ruimte, is inrichting ook erg belangrijk. Cavia’s hebben veel schuilplekken nodig om zich veilig te kunnen voelen. Je hebt ongeveer 2 schuilplekken per cavia nodig en op elke 50 tot 80 cm moet er een schuilplek staan zodat ze zich makkelijk kunnen verschuilen. Daarnaast moeten cavia’s kunnen foerageren en dat kun je mogelijk maken door verschillende voerplekken aan te bieden.

Het verblijf bevat verder nog een schaaltje met schoon water en bodembedekking. Dat laatste kan bestaan uit strooisel (bijvoorbeeld houtvezel, hennepvezel of vlas) of stof (zoals fleece of badmatten). Beide soorten hebben een andere manier van onderhouden, je kunt zelf kiezen welke je het prettigst vindt. Als je cavia’s buiten wonen is stoffen bodembedekking niet mogelijk (door de opgenomen urine wordt het nat en trekt de kou er in).

Binnen of buiten?

Je kunt je cavia’s binnen in huis houden of je kunt ze buiten houden. Voor beiden geldt dat het belangrijk is om met een aantal zaken rekening te houden. Zeker wanneer je je cavia’s buiten wil houden is het van belang om het verblijf zeer goed te beveiligen omdat cavia’s makkelijke prooien zijn voor roofdieren (marters, vossen, katten en roofvogels). Daarnaast moeten cavia’s ook beschermd worden tegen alle weersomstandigheden en tegen koud weer.
Uitgebreide informatie over binnenhuisvesting vind je HIER
Uitgebreide informatie over buitenhuisvesting vind je HIER

Een uitloop of ren

Je kunt je cavia’s extra ruimte aanbieden door ze los te laten lopen of een extra uitloop aan te beiden. Er zijn wel een aantal zaken waar je rekening mee moet houden als je dit wil gaan doen. Het is belangrijk dat je cavia’s altijd zelf kunnen kiezen of ze in de uitloop willen of los willen lopen. Cavia's zijn prooidieren en hechten daarom veel waarde aan hun eigen vertrouwde omgeving. Een nieuwe omgeving is spannend en eng, ze weten namelijk niet of deze nieuwe omgeving hun dood kan betekenen. Wij weten misschien dat de nieuwe uitloop of ren veilig is, maar dat weten zij niet. Door de ren of uitloop direct aan het verblijf vast te maken, kunnen je cavia's zelf kiezen wanneer zij het onbekende willen gaan verkennen en wanneer ze liever in hun vertrouwde omgeving willen blijven - in plaats van dat ze gedwongen worden om in een voor hen onbekende (en daarmee angstaanjagende) ruimte te zitten. Als je dit namelijk wel doet, resulteert dit vaak in cavia's die bang in een hoekje gaan zitten en zich proberen te verstoppen. Als de uitloop echt alleen los van het verblijf aangeboden kan worden, is het aan te raden om de cavia's eerst in hun verblijf aan de transportbox te laten wennen en ze vervolgens altijd in deze transportbox naar de uitloop te brengen - en deze ook open in de uitloop te laten staan, als vertrouwde schuilplek.

Zorg ervoor dat de ruimte, waar je cavia's los lopen, veilig is:

• Wonen je cavia's binnen? Let dan op kabels en bescherm deze tegen knagen. Zorg dat kamerplanten buiten hun bereik zijn. Kan of wil je de ruimte niet veilig maken, zorg dan voor een afgrenzing of omranding waar ze niet overheen kunnen.
  
• Wonen je cavia's buiten? Zorg dat de ren staat en afgedekt is. Afdekken kan bijvoorbeeld met een net (wel bij permanent toezicht) of stevig gaas (permanent toezicht is niet noodzakelijk). Cavia's zijn kleine, makkelijke prooien en kunnen daardoor overdag snel gegrepen worden door roofdieren zoals roofvogels of katten. Check verder bij de planten waar ze bij kunnen of deze kwaad kunnen als ze er van eten.
  

Wil je gebruik maken van hekwerkjes, let er dan goed op dat de openingen niet te groot zijn en je cavia's er doorheen passen. De openingen mogen niet groter zijn dan 3 cm, bij jonge cavia's nog kleiner. De hoogte is ook belangrijk: deze mag niet lager zijn dan 50 cm, om te voorkomen dat je cavia's er overheen springen of klimmen.

Een extra uitloop of ren is, in tegenstelling tot een permanente uitloop of ren, slechts een aanvulling op het basisverblijf en telt niet mee bij het oppervlakte van het basisverblijf. Ook met extra uitloopmogelijkheden, moet het verblijf zelf dus nog steeds voldoen aan de minimale oppervlakte eisen. Cavia's hebben geen dag- en nachtritme (zoals mensen), waardoor ze regelmatig ook 's nachts actief zijn. Vandaar dat ze 24 uur per dag de mogelijkheid moeten hebben om hun energie kwijt te kunnen wanneer zij dat willen en behoefte aan hebben, niet alleen wanneer wij daar tijd of zin in hebben. 

Onderhouden van het verblijf

Het verblijf van de cavia’s moet ook vaak dagelijks onderhouden worden. Cavia’s zijn helaas niet zindelijk, ze plassen en keutelen overal – het liefst op plekken waar ze slapen en eten. Hoe vaak je het verblijf moet onderhouden, hangt af van het type bodembedekking, grootte van het verblijf en de grootte van de groep.

• Klein onderhoud: het is raadzaam om dagelijks of om de dag de plasplekken weg te halen of te verschonen. Wanneer je met losse bodembedekking werkt (zoals houtvezel of hennepvezel) kun je dit wegscheppen en schone bodembedekking terug leggen. Gebruik je doeken of fleece, dan kun je plasmatten gebruiken (peepads bijvoorbeeld) en deze met regelmaat vervangen.
  
• Groot onderhoud: het is belangrijk om eens in de week (of twee weken als het gaat om een zeer ruim verblijf) het verblijf goed schoon te maken. In geval van losse bodembedekking haal je hier alles weg en maak je het verblijf schoon (bijvoorbeeld met verdunde appelazijn of een beetje groene zeep) en strooi je daarna weer schone bodembedekking rond. In geval van doeken of fleece, doe hetzelfde – alleen hangt het wederom af hoe vaak je de doeken of fleece moet wassen. Deze was je om de paar dagen bijvoorbeeld.  
  

Hoe groter het verblijf, hoe minder troep cavia’s maken – ze hebben simpelweg meer ruimte waardoor de ‘vervuiling’ beter verspreid is. Pas het onderhoud verder aan op wat nodig is voor jouw cavia’s. Het kan zijn dat in jouw geval het verblijf vaker verschoond moet worden of juist langer kunt wachten. Voor mijn cavia’s gebruik ik fleeceliners, tijdens de wintermaanden moet ik deze elke 2-3 dagen wassen en tijdens de zomermaanden maar eens in de 5-6 dagen.

Hoe zit het met kooien en hokken?

Het is nog steeds voor veel mensen normaal om cavia’s in kooien of hokken te houden. Dit soort type verblijven zijn echter ongeschikt om cavia’s in te houden. Ze zijn veel te klein en de standaard buitenhokken zijn meestal ook niet geschikt of beveiligd tegen roofdieren en tegen weersomstandigheden. Kooien en hokken worden van oorsprong gebruikt als bewaarplaats, ze zijn nooit ‘ontwikkeld’ op basis van dierenwelzijn. Hier vind je een foto waar de afmetingen van een standaard kooi van 120 cm is nagebootst tegenover een verblijf van 2 vierkante meter:

Het is duidelijk te zien dat de 2 vierkante meter veel meer mogelijkheden biedt en voldoende ruimte biedt om de inrichting aan te passen op de behoeften van de cavia’s. In kleinere verblijven loop je al snel tegen allerlei grenzen en beperkingen aan. Er zitten best flink wat consequenties vast aan het houden van cavia’s in dergelijke, kleine verblijven. Er kunnen gedragsproblemen ontstaan (zoals veelvuldig knagen aan tralies), ruzies onderling (door frustratie op elkaar gaan afreageren) en gezondheidsproblemen (door gebrek aan beweging kunnen b.v. darm- en blaasproblemen ontstaan).