Konijnen kun je binnen huisvesten, maar er zijn een aantal zaken waar je (vooraf) rekening mee zult moeten houden. Zo is het typische beeld van een konijn in een kooi zeer achterhaald. Wil je konijnen in huis houden, dan zijn er een aantal zaken waar je rekening mee moet houden. Dit gaat met name om hun behoeften maar ook om hun eigen veiligheid! Konijnen zijn zeer nieuwsgierige dieren en knagen graag, ze kunnen in huis dan ook best slopen (zeker als je een konijntje treft die veel uitdaging nodig heeft en zijn energie onvoldoende kwijt kan raken, kan dit resulteren in sloopgedrag). Konijnen die buiten leven, ervaren al veel prikkels (zoals de wind, de zon, de aarde onder hun voeten, de geuren en de jaargetijden). Konijnen die (permanent) binnen leven, ervaren veel minder prikkels. Dit betekent dat je vaak elementen van buiten naar binnen haalt om ze zo toch in hun behoeften te kunnen voorzien en meer uitdaging te bieden.

Konijnen hebben veel ruimte nodig, ook wanneer ze in huis leven! Voor twee gemiddeld formaat konijnen adviseer ik een minimale oppervlakte van 6 vierkante meter met dagelijkse uitloop (zonder uitloop hebben ze al snel 10 tot 15 vierkante meter nodig). Het voordeel van huisvesting in huis, is dat je geen rekening hoeft te houden met roofdieren, je hoeft geen grote beveiligde verblijven te bouwen. Je kunt konijnen bijvoorbeeld een eigen kamer geven of een stuk in de woonkamer (of in een andere ruimte) afzetten met een stevige ‘puppyren’ (van die metalen hekken). Beveilig de ruimte zo dat ze niet bij kabels of elektriciteit kunnen komen (ook stopcontacten!).

Als ondervloer (om de vloer te beschermen) kun je vinyl gebruiken of stoffen kleden (zie bodembedekking voor uitgebreidere informatie). In principe zijn konijnen relatief zindelijk, waardoor de kans niet zo groot is dat ze de vloer beschadigen (mits ze goed zindelijk zijn natuurlijk – anders is het wel verstandig om de vloer te beschermen tegen urine).

Dan is er nog de inrichting, deze moet afgestemd zijn op de behoeften en natuurlijk gedrag van konijnen. Denk aan veel diverse schuilplekken, opstapjes, graafbox, diverse toiletten en voerplekken. De standaard items zoals een hooiruif of een schaaltje water zijn natuurlijk ook belangrijk.

In mijn ervaring hebben konijnen prikkels van buiten nodig, ik noem ze voor het gemak de elementen van buiten. Er zijn diverse manieren hoe je deze elementen kunt aanbieden, ondanks dat ze binnen wonen:

• Een graafbox is een ideale manier om elementen van buiten naar binnen te brengen. Vul de graafbox met bijvoorbeeld speelzand zodat ze een beetje ‘aarde’ onder hun voeten kunnen voelen en natuurlijk ook om ze in hun graafbehoefte te voorzien. Er zijn diverse soorten graafbox te vinden, ook met een hoge omranding ze niet alles uit de graafbox graven. HIER vind je allerlei leuke voorbeelden! Mocht zand echt niet te doen zijn, dan kun je nog kijken naar specifiek strooisel (zoals hennep of vlas) of kokosaarde.
  
  
• Verse takken met bladeren van buiten helpen enorm! Ze kunnen er lekker aan knagen en de blaadjes en twijgjes eten. Takken met bladeren ruiken ook lekker fris en ruikt heerlijk natuurlijk. Er zijn allerlei soorten bomen en struiken die eetbaar zijn voor konijnen, hier vind je de uitgebreide eetbare bomenlijst.
  
  
• Weide natuurlijk! Vers geplukte weide is dé ideale manier om elementen van buiten naar binnen te brengen. Weide betekent grassen en eetbare wilde kruiden, die je buiten kunt plukken. Dit is precies ook wat konijnen in het wild eten en voor hen de beste voeding die er is. Meer informatie daarover vind je HIER. Kun je geen weide aanbieden, dan zijn bladgroenten en keukenkruiden het alternatief. Je kan dit verder aanvullen met gedroogde kruiden.
  
  
• Houten schuilplekken en verhogingen brengt ook een natuurelement met zich mee. Denk aan wilgenbruggen of houten huisjes, kurktunnels, enzovoorts. Voor stenen geldt dit ook. Deze kun je ter decoratie erbij leggen. Stoeptegels kunnen trouwens helpen om de nagels te laten slijten. Normaal slijten de nagels vanzelf als konijnen buiten wonen (doordat ze over de aarde lopen, graven, over stenen en tegels lopen) maar binnen gebeurt dit een heel stuk minder.
  
  
• Zet het raam open! Frisse lucht is belangrijk voor konijnen (voor ons allemaal trouwens). Als het zonnetje schijnt, kan er ook echt zonlicht binnen komen en kunnen konijnen gaan zonnen en doen ze meteen vitamine D op. Als dit geen optie is, dan kun je een UVB lamp gebruiken zodat je konijnen alsnog vitamine D kunnen aanmaken. Meer informatie hierover vind je HIER.
  

Alvorens je konijnen binnen wil houden, is het belangrijk om na te gaan of de plek waar je ze wil huisvesten ook daadwerkelijk geschikt is. Het gaat niet enkel om de afmeting, maar om meer zaken:

• Hoeveel herrie wordt er gemaakt? Konijnen kunnen behoorlijk gestrest raken van (harde) geluiden zoals een TV of muziek. Ga ook na of je vaak bezoek krijgt, dan is het niet zo handig om konijnen in de huiskamer te huisvesten maar in een aparte kamer bijvoorbeeld.
• Hoe warm of koud wordt het in de ruimte? Ga na hoe de ruimte aanvoelt tijdens de koude wintermaanden en de warme zomermaanden. Konijnen kunnen wel tegen wat kou, maar ze kunnen niet zo goed tegen hitte. Zolders zijn ideaal, maar tijdens de zomer wordt het daar vaak erg warm. Je kunt dit wel oplossen door een airco aan te schaffen bijvoorbeeld. Maar dit zijn zaken om vooraf rekening mee te houden, want ze kunnen nu eenmaal niet zelf weg uit de ruimte en verkoeling opzoeken – jij zal dit zelf voor hun moeten organiseren.
• Ga na of er voldoende zonlicht aanwezig is. Een donkere ruimte is voor konijnen niet fijn, ze leven met hun dag- en nachtritme en hebben zonlicht nodig.
• Ga na of de luchtkwaliteit gezond is. Een vochtige ruimte, bedompte ruimte of een ruimte waar geen ventilatie is, is vragen om problemen. Dit zal enorm drukken op hun gezondheid.
• Werk snoeren en kabels weg zodat ze hier niet bij kunnen. Let er ook op of ze bij plinten kunnen komen of niet, werk de randen af om te voorkomen dat ze alles afknagen.
• Konijnenpootjes zijn er niet op gemaakt om op harde vloeren te lopen, waardoor ze meer risico lopen op ontwikkeling van pododermatitis (ontstoken ‘hakjes’). Zorg voor wisselende zachte ondergronden om dit te voorkomen.
  

Een verblijf van 6 vierkante meter lijkt voor ons groot, maar voor konijnen is dat eigenlijk nog te klein. Konijnen zijn zelfs in staat om 60 km/h te behalen, dat gaat nooit lukken in een verblijf van 6 m2. Ze moeten dus de mogelijkheid hebben om echt los te kunnen gaan en dat kan alleen op een groter oppervlakte. Vandaar dat een uitloop van noodzaak is, want dan kunnen ze echt goed los gaan! Mijn konijnen wonen buiten, overdag kunnen ze los lopen in de tuin en dan zie ik ze af en toe echt hélemaal los gaan en dan besef ik inderdaad weer dat dat in hun verblijf van 6 vierkante meter echt niet gaat. Ze zullen dit niet per se elke dag doen, maar het is van belang dat ze in ieder geval de optie hebben om los te gaan als ze dat willen. Een uitloop is daarom dagelijks ding, meerdere uren per dag. Het liefst van ’s ochtends tot ’s avonds. Konijnen hebben hun piekmoment tijdens de schemer en willen vaak op deze momenten even los gaan. Daarnaast is een uitloop van noodzaak om ze voldoende bezig te houden. Konijnen zijn van nature nieuwsgierig en onderzoekend en hebben bewegingsvrijheid nodig. Een verblijf van 6 m2 is dan al snel te saai voor ze, dus om ze nog voldoende prikkels te geven is een uitloop van belang.

In huis kun je ze een extra uitloop geven, afhankelijk van hoe je woning eruit ziet. Let hier ook weer op veiligheid en dat kabels en snoeren zijn weggewerkt. Maar let ook op b.v. giftige kamerplanten of items waar ze hun tanden in gaan zetten.

Je kunt ervoor kiezen om je konijnen tijdens de zomermaanden buiten te houden en tijdens de wintermaanden binnen. Dit kan om verschillende redenen zijn, bijvoorbeeld een ouder konijn of een ziek konijn (met chronische ziekte) die niet sterk genoeg meer is om tijdens de wintermaanden buiten te verblijven. Je kunt ook tijdens de zomermaanden de deur openzetten naar de tuin, dan kunnen ze overdag ook buiten rond lopen. Dit kan enkel tijdens de zomermaanden! Buiten de zomermaanden om is het temperatuurverschil te groot en kunnen ze ziek worden. Konijnen maken een wintervacht aan, maar als ze (permanent) binnen wonen, maken ze niet voldoende wintervacht aan en krijgen ze het koud.

Vaak wordt gedacht dat als je je konijn binnen houdt, je konijn dan wel alleen kunt houden want dan geef je meer aandacht. Dit werkt alleen niet zo vanwege het simpele feit dat je een mens bent en geen konijn. Je kunt niet met je konijn communiceren zoals konijnen dat onderling doen. Konijnen hebben een sterke sociale behoefte en alleen een ander konijn kan in deze behoefte voorzien. Konijnen wassen elkaar, slapen samen, eten samen en trekken met elkaar op. Dit kun je zelf helaas niet vervangen. Maar ook al zou je uren aandacht geven, is dat niet voldoende. Stel je geeft je konijn 4 uur aandacht op een dag: dat lijkt misschien veel, maar op 24 uur betekent dit dat je konijn alsnog 20 uur alleen moet doorbrengen. Konijnen die samen wonen, communiceren de hele dag door en op hun eigen unieke manier.

Nog altijd worden konijnen opgesloten in een kooi, met name in de nacht, vaak met het idee zodat het konijn kan gaan slapen – zoals wij dat eigenlijk doen. Maar wij mensen zijn heel anders dan konijnen. Wij hebben ons eigen dag- en nachtritme en dat hebben konijnen ook. Konijnen zijn de hele dag en nacht door wisselend actief en aan het rusten. Dit betekent dat konijnen ook tijdens de nacht actief zijn! Konijnen slapen niet 8 uur lang zoals wij dat doen. Daarom het wordt afgeraden om konijnen in de nacht op te sluiten, want het sluit - simpelweg - niet aan op hun natuurlijke ritme.

Er kunnen ook nog eens honden of katten zijn die in huis leven, hoe werkt dat samen met konijnen? Dit hangt sterk af van de konijnen en de honden of katten en hoe sterk het jachtinstinct aanwezig is. Het blijven toch prooi- en roofdieren. Het kan een tijd duren voordat ze aan elkaar gewend raken en in andere gevallen moeten ze permanent gescheiden leven. Houdt daarom altijd rekening met de ergste situatie, dat ze dus permanent gescheiden moeten leven.

Er zijn twee soorten weegbree die je aan je konijnen en knaagdieren kunt aanbieden: de grote weegbree en de smalle weegbree. Beiden hebben een gelijkwaardige werking, maar op bepaalde vlakken verschillen ze net iets van elkaar. Je kunt ze gemakkelijk onderscheiden, het zit al in de naam: de smalle weegbree heeft een smal blad (net een lancet) en de grote weegbree heeft een groter, breder blad. Dit kruid is eetbaar voor konijnen en alle knaagdieren. Het gaat met name om het blad, maar de rest van de plant is ook eetbaar (bloemen, stelen en wortel).

Met name de smalle weegbree raad ik aan als basiskruid voor konijnen en knaagdieren. Dit kruid wordt al eeuwenlang gebruikt in de kruidengeneeskunde. Het richt zich vooral op de slijmvliezen (van zowel de luchtwegen als de darmslijmvliezen) en de huid. De smalle weegbree werkt meer in op de darmen, de grote weegbree meer op de luchtwegen.

De weegbree bevat ontzettend veel diverse voedingsstoffen: diverse vitaminen, mineralen, eiwitten, aminozuren, enzovoorts. Daarnaast bevat het een verscheidenheid aan fytonutriënten zoals slijmstoffen, flavonoïden, bitterstoffen, looistoffen en nog veel meer. Door deze grote verscheidenheid, is de weegbree breed inzetbaar en algeheel versterkend op het immuunsysteem. Het is daarom ook niet voor niets dat ik, met name de smalle weegbree, als belangrijk basiskruid zie voor konijnen en cavia’s (maar ook voor andere knaagdieren). Vooral konijnen en cavia’s (maar ook degoes en chinchilla’s) kampen vaak met darmklachten, waar de smalle weegbree een handje bij kan helpen.

Zowel de grote als de smalle weegbree kun je gemakkelijk vinden (de smalle weegbree vind je vaak overal!). De smalle weegbree kom je vaak als eerste tegen en kun je al heel snel leren herkennen. Het is daarom een ideaal kruid om mee te starten, naast dat het ook een belangrijk kruid is – zo kun je al vrij snel een goede basis leggen voor je konijnen en knaagdieren.

Als je niet kunt wildplukken, of de weegbree niet vers kunt vinden, dan kun je deze gedroogd kopen. Je kunt dan dagelijks een eetlepel gedroogde kruiden aanbieden, je konijnen en knaagdieren kiezen er zelf voor of ze behoefte hebben aan de weegbree. Hier merk ik dat ze met periodes een grotere behoefte hebben en andere periodes juist weer wat minder. Dwing ze dus niet om de weegbree te moeten eten! Zelfselectie is enorm belangrijk.

Als je gedroogde kruiden bewaart, zorg dat ze lucht- en lichtdicht verpakt zijn. Bijvoorbeeld in een glazen pot in een kast, in een blik of in een papieren zak. Dat is om de nutriënten zo goed mogelijk intact te houden.

Enkele andere tips en feitjes over de weegbree:

• Meestal kun je een ‘kruidenthee’ maken van (gedroogde) kruiden, maar bij de weegbree raad ik dat af omdat warmte de werking van bepaalde nutriënten minder actief maakt. Het beste is om het gewoon vers of gedroogd aan te bieden. Wil je toch een thee aanbieden, laat het dan enkele uren trekken in (koud) water.
• Omdat de weegbree inwerkt op de slijmvliezen, kan hij ook goed in worden gezet bij gebitsproblemen, zoals kiespijn. Konijnen en knaagdieren malen vaak relatief lang op kruiden, zo kunnen de stoffen direct al inwerken op de slijmvliezen in de mond. Het gaat hier dan wel o de verse weegbree, gedroogde kruiden vallen te snel uit elkaar en worden sneller opgegeten.
• Smalle en grote weegbree bevatten vitamine C, belangrijk voor bijvoorbeeld cavia’s omdat zij zelf geen vitamine C aanmaken.

Wil je ze zelf zaaien? Je kan zaden vinden bij o.a. de Cruydthoeck, daar verkopen ze inheems & biologische wilde zaden!
NB. Let altijd op als je kruiden geeft en je huisdier medicatie krijgt, ziek is, zwanger is, enzovoorts.

Informatieve linkjes naar de weegbree:
Mens & Gezondheid en de geneeskracht van de smalle weegbree
Wilde Planten Smalle Weegbree
Flora van Nederland Smalle Weegbree
Flora van Nederland Grote Weegbree
Wilde Planten Grote Weegbree

De huisvesting speelt een enorm belangrijke rol voor het welzijn van konijnen, maar wordt helaas nog veelvuldig onderschat waardoor vele konijnen op een verkeerde manier worden gehouden. Het beeld van een konijn in een kooi is echt achterhaald, en heeft zelfs vergaande gevolgen. Gezondheidsklachten of gedragsproblemen kunnen het gevolg zijn van verkeerde en te kleine huisvesting. Konijnen moeten bijvoorbeeld veelvuldig bewegen om onder andere hun spijsvertering in beweging en gezond te houden. Dit geldt natuurlijk voor ons uiteraard ook, te veel stil zitten is niet goed. Dat geldt dus ook voor konijnen: te weinig bewegen heeft invloed op hun darmperistaltiek en kan daardoor mede een oorzaak zijn van darmproblemen. Daarnaast is het voor elk dier noodzakelijk om zijn natuurlijk gedrag te kunnen vertonen, iets wat simpelweg niet lukt in een kooi. Een kooi is dan ook niets meer dan een bewaarplek en heeft niets te maken met hun welzijn of natuurlijk gedrag. In deze blog leg ik uit wat de belangrijkste basisbehoeften zijn van konijnen en hoe je de huisvesting daarop kunt aanpassen.

Om een goede huisvesting aan te kunnen bieden, moet de huisvesting gebaseerd zijn op hun natuurlijk gedrag en basisbehoeften. Zonder kennis van hun basisbehoeften, heb je geen idee wat voor huisvesting ze nodig hebben, dus laten we beginnen bij de basis:

• Konijnen moeten kunnen rennen, sprintjes trekken en los kunnen gaan. Dit lukt zelfs niet op enkele vierkante meters, daarvoor hebben ze dagelijks een ruime uitloop nodig om echt los te kunnen gaan. Wilde konijnen zijn zelfs in staat om 60 km/h te behalen – maar onze tamme konijnen kunnen ook behoorlijke snelheden bereiken! Ze hebben dus een ruimte nodig waar ze écht los kunnen gaan.
• Konijnen zijn zowel overdag als in de nachten actief, ze hebben geen dag- en nachtritme zoals wij die kennen. Om die reden moeten ze 24/7 toegang hebben tot een ruim verblijf om hun energie kwijt te kunnen. Je zult zien dat ze activiteit en rust afwisselen en dat ze hun piek tijdens de schemer hebben.
• Konijnen houden van graven! In de natuur leven zij dan ook in ondergrondse burchten. Nu is dit wat lastiger om na te bootsen in gevangenschap, maar niet onmogelijk. Bied ze een deel aan waar ze (veilig) kunnen graven, zoals een zandbak.
• Konijnen zijn zeer sociale dieren. In het wild leven zij in grote groepen of in paartjes (koppelsgewijs). In gevangenschap is dat niet anders: ze moeten samenleven met een soortgenoot. Maar ook sociale dieren hebben hun persoonlijke ruimte nodig, dus bespaar niet op ruimte. Een te kleine ruimte kan dusdanig frustratie opwekken dat ze zelfs op elkaar kunnen gaan afreageren. Ruzies kunnen dus zelfs ontstaan door een te kleine ruimte, niet omdat een konijn niet sociaal is (een veelgemaakte denkfout…).
• Konijnen zijn grotendeels van hun dag bezig met foerageren. Foerageren is eten en zoeken naar voedsel. Hun natuurlijk dieet is ontzettend gevarieerd en zorgt ervoor dat ze veel bewegen en steeds kleine maaltijden eten, maar bovenal dat ze naar behoefte eten: dan eten ze dit ene kruid, en dan weer dat andere kruid. Variatie aan groenvoer is van belang, evenals het aanbieden van diverse voerplekken om het foerageren te stimuleren, wat er ook toe leidt dat zij meer bewegen.
• Konijnen zijn prooidieren. Een open plek zonder enige vorm van beschutting maakt ze kwetsbaar en kunnen ze eenvoudig als prooi worden gepakt – ja, zelfs in gevangenschap ervaren konijnen dit! Het daarom van belang om een diversiteit aan schuilplekken aan te bieden. Denk aan huisjes, opstapjes, verdiepingen, mandjes, wilgenbruggen of tunnels en meer.

Dit is een korte opsomming van de meest relevante natuurlijke gedragingen en basisbehoeften. Als je dit in acht neemt, dan kom je uit op deze checklist:

Om bovenstaande allemaal aan te kunnen bieden, heb je al snel minstens 6 m2 (3x2 meter bijvoorbeeld) nodig voor 2 middelmaat konijnen. Omdat 6 m2 niet voldoende is voor konijnen om voluit te rennen, is het van belang dat zij nog dagelijks een grote uitloop aangeboden krijgen. Deze moet vast zitten aan het verblijf, zodat zij zelf de keuze hebben om terug te trekken naar hun vertrouwde plek. Wanneer een uitloop niet mogelijk is, dan is een basisruimte van 10-15 m2 van belang (afhankelijk van de grootte van de konijnen). Grotere rassen hebben uiteraard meer ruimte nodig. Hoe groter de groep, hoe groter de ruimte moet zijn. Volgens kaninchenwiese zou je per extra konijn zo’n 20% meer van het oppervlakte moeten bijtellen. Möhren sind orange geeft echter aan om minstens 2 tot 3 m2 per konijn aan te houden als minimum.

Konijnen kun je zowel binnen als buiten houden, maar elk heeft zijn voor- en nadelen en moet je opletten op gevaren.
Wil je je konijnen (permanent) buiten houden, dan is het van belang dat ze beschermd zijn tegen roofdieren en alle soorten weersomstandigheden. Het eerste, de roofdieren, is van belang omdat konijnen anders een makkelijke prooi zijn, zeker tijdens de nachten. Helaas houdt een schutting of een hekje geen roofdieren tegen: vossen en marters klimmen met gemak over schuttingen en hekken heen. Het verblijf moet dus aan 6 kanten beveiligd zijn (de zijkanten maar ook de boven- en onderkant). Dan zijn er nog de weersomstandigheden: niet enkel het winterse, koude weer zoals sneeuw, wind en regen maar het moet ook bescherming bieden tegen hitte (zeker nu de zomers steeds warmer en warmer worden).

Uitgebreide informatie over buitenhuisvesting vind je hier
Wil je weten hoe je een buitenverblijf maakt, dan vind je hier een voorbeeld
Inspiratie voor inrichting en soorten buitenhuisvesting vind je hier

Konijnen kun je ook binnen houden. Dan heb je niet te maken met weersomstandigheden (behalve als het erg warm wordt in huis, tijdens de zomermaanden) en roofdieren, maar wel met andere zaken: het wegwerken van kabels bijvoorbeeld, beschermen van de vloer, muren beschermen tegen eventuele konijnen die graag slopen, enzovoorts. Konijnen die permanent binnen wonen, moeten wel toegang hebben tot direct zonlicht of een UVB lamp om vitamine D aan te kunnen maken. Heb je een konijn met rode ogen, dan is het verstandig om géén UVB lamp aan te bieden maar vitamine D aan te bieden in de vorm van voeding (bijvoorbeeld JR Farm Grainless Herbs en grassen/hooi die zonlicht hebben gehad, bevatten ook vitamine D).

Uitgebreide informatie over binnenhuisvesting vind je hier
Meer informatie over vitamine D vind je hier
Inspiratie voor inrichting en soorten buitenhuisvesting vind je hier

Konijnen zijn relatief schone dieren en hebben vaste plekken waar ze hun behoeften doen. In principe volstaat het door dagelijks het verblijf aan te vegen en toiletten geregeld uit te scheppen of bodembedekking te vervangen. Ik raad het aan eens in de week alles goed schoon te maken en de toiletten goed uit te soppen en spulletjes of verdiepingen met een doekje af te nemen, zodat alles fris blijft.

Nu is het zo dat niet alle konijnen zindelijk zijn, maar vaak ligt de oorzaak bij verkeerde huisvesting. Konijnen hebben bijvoorbeeld meerdere plekken waar ze hun behoefte willen doen en moeten een ruim toilet hebben om hun behoefte te kunnen doen. Kleine hoektoiletten bijvoorbeeld functioneren niet, ze zijn te klein waardoor konijnen deze niet zo graag gebruiken. Het beste kies je voor een bak van minstens 80x50 cm die gevuld is met strooisel en daarop een laagje hooi (en stro als ze bijvoorbeeld buiten wonen, tijdens de koudere maanden). Plaats de toiletten in hoeken of op de plekken waar ze graag hun behoefte doen.

Je kunt de onderbakken van kooien bijvoorbeeld gebruiken, deze zijn ideaal om als toilet te gebruiken. Ze hebben dan de ruimte om aan de ene kant hun behoeften te doen en aan de andere kant lekker te rusten zonder dat ze in hun behoeften moeten liggen. Als je geen onderbakken van kooien tot je beschikking hebt, kun je bijvoorbeeld ook de lage bakken van de IKEA – SAMLA gebruiken: LINK. Hoektoiletten zijn véél te klein en voldoen niet aan de behoeften van konijnen.

Konijnen zijn zeer actieve dieren. Een standaard verblijf van 6 m2 voldoet niet genoeg aan hun energieke behoefte om flink rond te rennen. Konijnen zijn namelijk zeer goed in sprintjes trekken en kunnen enorm hard rennen (wilde konijnen bereiken wel eens snelheden tot 60 km/h!). Dat lukt niet op een enkele vierkante meter. Daarom dat een uitloop eigenlijk noodzakelijk is, zodat zij de mogelijkheid krijgen om écht flink rond te rennen en sprintjes te trekken wanneer ze dat willen. Een uitloop bied je b.v. elke dag overdag aan (zeker wanneer ze buiten wonen, want in de nacht zijn ze kwetsbaar voor roofdieren die vooral in de avond en nacht actief zijn). Bij een uitloop is het van belang dat dit veilig is: dat ze niet kunnen ontsnappen, niet bij elektriciteit kunnen komen, (zeer) giftige planten onbereikbaar zijn, enz.

Maak een uitloop leuk en uitdagend, plaats diverse schuilplekken zodat ze zich terug kunnen trekken als ze zich onveilig voelen bijvoorbeeld. Als de konijnen buiten wonen, is het fijn als ze tussen de planten, struiken en bomen kunnen rond lopen (een compleet betegelde tuin bijvoorbeeld is erg saai voor konijnen).

Een kooi of een hok is van oorsprong ontworpen voor mensen en dienen alleen ons eigen gemak. Ze zijn klein en makkelijk te onderhouden en zijn in feite niets meer dan een bewaarplek voor dieren. Ze zijn dus van oorsprong nooit ontworpen op basis van dierenwelzijn! Een hok kan wel dienen als schuilplek in een ruime ren. Een bak kooi kun je gebruiken als toilet (verwijder altijd het tralies, deze hebben geen meerwaarde).

Ik zie nog te vaak dat konijnen overdag dan vrij mogen rond lopen of een uitloop hebben maar in de nachten dan worden opgesloten in een kooi of hok. Konijnen hebben een heel ander ritme, zij hebben niet hetzelfde ritme zoals wij die kennen (waarbij we overdag actief zijn en slapen tijdens de nacht). Konijnen zijn zowel overdag als tijdens de nacht actief. Zij wisselen continu tussen rust en activiteit. De piekmomenten zijn tijdens de schemer. Maar vaak worden dan juist tijdens de piekmomenten bijvoorbeeld de konijnen opgesloten, ze willen dan juist rond lopen en actief zijn – maar dan zitten ze dus opgesloten! Daarom dat het van belang is dat zij 24/7 bewegingsruimte hebben.

Fluitenkruid is een veelvoorkomend kruid en kom je vooral in het voorjaar tegen. Er zijn talloze meer schermbloemigen, zoals zevenblad, duizendblad, berenklauw, wilde peen en zelfs pastinaak. Maar deze planten hebben duidelijk een ander type blad waardoor ze veel makkelijker te onderscheiden zijn van de fluitenkruid bijvoorbeeld. Maar er zijn ook enkele schermbloemigen die op eerste gezicht veel lijkt op de fluitenkruid, waarvan sommigen (zeer) giftig zijn. Om die reden wordt er gewaarschuwd om fluitenkruid niet te plukken, tenzij je er zeker van bent dat het fluitenkruid is. Dit heeft er helaas toe geleid dat velen de fluitenkruid niet durven te plukken voor hun konijnen en knaagdieren, uit angst dat de verkeerde wordt geplukt. Natuurlijk is het niet de bedoeling iets te plukken waarvan je niet weet wat het is – maar het is nu ook weer niet zo ingewikkeld om de fluitenkruid te leren herkennen. Fluitenkruid heeft een aantal zeer unieke kenmerken die de andere giftige dubbelgangers niet hebben. Hierdoor kun je de fluitenkruid eenvoudig herkennen! Na de fluitenkruid beschrijf ik enkele giftige dubbelgangers en hun kenmerken, zodat je ook weet hoe deze er uit zien en wat hun unieke kenmerken zijn.

De steel van de fluitenkruid is behaard, waarbij de schede (waar de vertakkingen zitten) sterk behaard is. De steel is rond en hol van binnen. De buitenste stelen zien er een beetje uit als bleekselderij. De kleur is groen, soms een beetje rood/paarsig. Verder egaal van kleur, geen vlekken of spetters! De bloemen zijn een typische schermbloem. Aan de voet van het scherm zitten geen omwindsels, aan de voet van ieder bloem weer wel. De bloemen zelf bestaan uit 5 bloemblaadjes, waarvan de buitenste drie kroonblaadjes groter zijn dan de twee binnenste. Meer uitgebreide informatie vind je hier:
https://wilde-planten.nl/fluitenkruid.htm
https://www.floravannederland.nl/planten/Fluitenkruid

Dit zijn de bekende dubbelgangers:

Dolle kervel
Dolle kervel groeit en bloeit in het voorjaar, net als de fluitenkruid. Hij heeft, net als bij de fluitenkruid, aan de voet van het scherm geen omwindsel. Bij de voet van de bloemen zelf zitten omwindsels. De steel is behaard, waar hij onderaan rood is en overloopt naar een groene kleur, bij de bovenste stengels zie je rode spetters of vlekken – dit onderscheidt hem al van de fluitenkruid, want fluitenkruid heeft geen rode spetters of vlekken. Bij doorsnede zie je dat de stengel gevuld is (fluitenkruid is hol).  Een uitgebreide uitleg en een filmpje over de kenmerken van de dolle kervel kun je hier terug vinden:
https://www.floravannederland.nl/planten/dolle_kervel/
https://wilde-planten.nl/dollekervel.htm

Gevlekte scheerling
De steel van de gevlekte scheerling is kaal (geen beharing), is groen met rode vlekken. De steel is hol van binnen maar meer hol t.o.v. fluitenkruid. De bloemschermen zijn wat boller en voller in tegenstelling tot de fluitenkruid en aan de voet van het scherm zitten een aantal omwindsels (fluitenkruid heeft dat niet). Aan de voet van de bloem zitten omwindsels aan één kant geslagen. Het schijnt dat de gevlekte scheerling niet lekker ruikt. Meer uitgebreide uitleg, foto’s en filmpjes kun je hier vinden:
https://www.floravannederland.nl/planten/gevlekte_scheerling
https://wilde-planten.nl/gevlektescheerling.htm

Hondspeterselie
De steel is geribt, kaal en hol van binnen. Hij heeft, net als de fluitenkruid, ook een schede, maar deze is niet behaard. Aan de voet van de schermbloem zitten geen omwindsels maar wel aan de voet van de bloem, daar vind je 3 of 4 lange omwindsels en dat is een zeer duidelijk kenmerk van de hondspeterselie. De bloembladeren zelf, met de kroonblaadjes, zijn ongeveer hetzelfde als de fluitenkruid. Meer uitgebreide informatie, foto’s en filmpjes, vind je hier:
https://www.floravannederland.nl/planten/hondspeterselie/
https://wilde-planten.nl/hondspeterselie.htm

Er zijn talloze opties wat betreft bodembedekking. Welke je kiest, hangt af van een aantal zaken. In deze blog bespreek ik welke bodembedekking geschikt is en waar je deze voor kunt gebruiken. Het kan zijn dat deze pagina met de tijd wordt bijgewerkt omdat er best veel type soorten bodembedekking te vinden is en nog wel eens wat verandert.

Onder strooisels vallen bodembedekking die je moet vervangen (en dus éénmalig wordt gebruikt). Goedkope bodembedekking zijn bijvoorbeeld ontstoft houtvezel (zoals allspan of plospan), hennepvezel of vlas. Deze kun je vaak in groot verpakkingen kopen. Er zijn ook andere soorten strooisels op basis van papier, maar een stuk duurder en kan flink in de kosten oplopen.

Houtvezel
Absorbeert goed ● prettig voor de cavia-voetjes ● relatief goedkoop en te vinden in grootverpakkingen ● licht stoffig (kies altijd voor ontstoft houtvezel!) ● geschikte merken zijn allspan en plospan
Let op: echt zaagsel is ongeschikt en te stoffig. Houtvezel met geuren er in (zoals citroen) zijn ongeschikt!

Hennepvezel
Absorbeert iets minder goed ● licht stoffig ● is prettig voor de cavia-voetjes ● gemiddelde prijsklasse ● wordt gemaakt van de hennepplant (de houtige delen), is eetbaar voor cavia’s en konijnen

Vlas
Absorbeert minder goed, laat het vocht goed door ● minimaal stoffig ● iets minder zacht voor de voeten ● relatief goedkoop en te vinden in grootverpakking ● wordt gemaakt van lijnzaad, is eetbaar voor cavia’s en konijnen ● let op: bevat vaak lijnzaden! Dat is geen probleem tenzij ze er te veel van eten en last van krijgen, dan kun je beter voor een andere bodembedekking kiezen

Stro- of houtkorrels
Absorbeert zeer goed ● niet geschikt voor de cavia-voeten, voorzie het van een zachte bovenlaag! ● geen stof aanwezig ● relatief goedkoop ● als cavia’s er van eten, dan liever niet gebruiken!

Papierbodembedekking
Absorbeert zeer goed ● relatief duur ● nauwelijks stof aanwezig ● is zacht voor de cavia voeten ● niet gebruiken als cavia’s er van eten!

Kranten
Absorbeert niet, maar helpt wel om aanslag op de vloer te voorkomen ● moet afgedekt zijn met andere bodembedekking ● niet gebruiken als ze er van eten! ● vaak gratis te vinden

Katoen
Absorbeert niet erg goed ● erg duur in prijs ● gaat snel ruiken ● wordt snel vochtig en muffig ● zacht voor de pootjes ● ze kunnen het eten maar dat is niet de bedoeling

Hooi
Geschikt om de hardere bodembedekking af te dekken ● weinig stof aanwezig ● geschikt om te eten ● prettig voor de pootjes ● absorbeert niet!

Stro
Geschikt om hardere bodembedekking af te dekken ● weinig stof aanwezig ● kan veilig gegeten worden ● prettig voor de pootjes ● absorbeert niet ● vaak wordt gezegd dat stro gevaarlijk is voor de ogen, maar dit risico is er met alle soorten bodembedekking en het risico is heel klein ● relatief goedkoop ● isoleert zeer goed tijdens de wintermaanden

Ongeschikte strooisels
Kattenbak vullingen ● siliciaat korrels ● zeer fijn zaagsel (te stoffig!) ● kleikorrels (kattenbakvulling)

Tegenwoordig zien we steeds vaker dat er gebruik wordt gemaakt van stoffen bodembedekkers zoals fleece of badmatten. Vooral bij cavia-houders is dit populair voor binnenhuisvesting. Vaak wordt zulke bodembedekking gezien als een onnatuurlijke of kunstmatige bodembedekking en waar cavia’s niet in staat worden gesteld om natuurlijk gedrag te vertonen zoals foerageren. Maar dat blijkt in de praktijk erg mee te vallen en in bepaalde opzichten heeft stoffen bodembedekking meer voordelen t.o.v. strooisel. Je kunt ze in de behoefte foerageren voorzien door sowieso gevarieerde voeding aan te bieden, dus dat ‘probleem’ is daarmee al opgelost. Maar wat nu echt voordelen zijn van zulke bodembedekking is het volgende:

• Het kan voor oudere cavia’s prettig aanvoelen, sommige strooisels vragen meer spierkracht of glijden ze makkelijker uit en dat is met fleece o.i.d. niet.
• Het stoft niet, dat is vooral fijn voor cavia’s die last hebben van gevoelige luchtwegen. Vooral voor binnen is dit een enorm pluspunt
• Urine en keutels zijn beter zichtbaar
• Een voordeel als eigenaar is dat het wel even duur is in aanschaf, maar daarna heb je geen kosten meer aan de bodembedekking.

Er zijn wel een aantal zaken waar rekening mee gehouden moet worden. Stoffen bodembedekking is bijvoorbeeld niet geschikt om buiten te gebruiken, het wordt nat en viezig en zeker tijdens de koude maanden trekt de kou er snel in. Daarom is stoffen bodembedekking alleen geschikt voor binnen (of enkel tijdens warme zomermaanden). Er moeten twee sets aanwezig zijn, zodat je de een kunt wassen en de ander kunt gebruiken. Er kunnen stukjes hooi of haren in de stoffen bodembedekking blijven hangen, het is van belang om je wasmachine goed te beschermen tegen verstopping. Gebruik bijvoorbeeld stevige waszakken.
Er zijn drie lagen waarmee wordt gewerkt:

• De bovenste laag laat urine door, dit is vaak fleece, badmatten of vetbed bijvoorbeeld
• De middelste laag absorbeert de urine, zoals matrasbeschermers, molton, puppypads (raad ik af vanwege het vele afval wat wordt gecreëerd), enz. Handdoeken of kranten werken niet goed genoeg, deze nemen de geur niet goed op waardoor het snel gaat stinken. 
• De onderste laag die de vloer beschermd: bijvoorbeeld vinyl, vijverfolie, enz.

Het onderhouden van stoffen bodembedekking is net wat anders dan bij strooisels en hangt af van het type stof die je gebruikt en wat het beste bij je past. Het is aan te raden om dagelijks of om de dag alles bijeen te geven of uit te kloppen en na enkele dagen alle stoffen te wassen (tussen de 3-5 dagen, afhankelijk van de grootte van de ruimte en de hoeveelheid cavia’s).

Bij konijnen worden stoffen bodembedekking voor binnen wel eens gebruikt, bijvoorbeeld op plekken waar ze toiletteren en in toiletten. Hierbij wordt hetzelfde gebruikt als bij cavia’s, maar de volledige ruimte hoeft er niet mee worden gevuld omdat konijnen gebruik maken van een toilet.

Als je cavia’s of konijnen houdt, dan heb je te maken met afval: keutels, voedsel- en hooiresten en strooisels. Dit kan in de GFT container, maar je kunt (een deel) ook op een composthoop doen, als je deze in je bezit hebt. Zeker keutels, voedselresten en bepaald strooisel (zoals vlas en hennepvezel) zijn ideaal om te gebruiken voor op de composthoop of als mulch (mulch is het afdekken van de bodem tegen onkruidgroei en helpt tegen uitdroging). Dat scheelt een hoop afval! Hier gebruik ik een groot deel als mulch en een deel gaat op de composthoop. Alleen het zaagsel (houtvezel) is niet zo geschikt voor op een composthoop of als mulch. Als je hier meer specifieke informatie wil lezen, kun je het beste dit zelf opzoeken of in tuinboeken lezen. Daar vind je veel waardevolle informatie over hoe je compost maakt of welk materiaal geschikt is voor de compost of om als mulch te gebruiken.